Ενεργειακό - Αποτρεπτική Ισχύς - Εξωτερική Πολιτική.

 «Κοιμόμαστε» σε μαξιλάρι δισεκατομμυρίων.

Mάλλον κάτι ξέρουν οι Τούρκοι, γι' αυτό προκαλούν τόσο... εύστοχα! Ουσιαστικά, με τις παραβάσεις, τις παραβιάσεις, το casus belli και τις «γκρίζες ζώνες» σκιαγραφούν με επιστημονική ακρίβεια τις περιοχές όπου υπάρχει ή ενδέχεται να υπάρχει κρυμμένος ελληνικός πλούτος.

Στέλνουν τα F16 τους πάνω από ελληνικά νησιά ή πλοία ερευνών καταμεσίς του Αιγαίου (πετρέλαιο), καταστρώνουν σχέδια εισβολής στη Δυτική Θράκη (χρυσός, ουράνιο κ.λπ.),αμφισβητούν την κυριαρχία μας στα Ίμια (εικάζεται ότι στο υπέδαφος τους υπάρχει το σπάνιο όσμιο, υλικό για πυρηνικούς αντιδραστήρες και διαστημικές αποστολές), επιχειρούν να αποκόψουν το Καστελόριζο από την ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (έτσι δε θα μπορούμε να συμπράξουμε με την Κύπρο σε έρευνες για πετρέλαιο και φυσικό αέριο), διεκδικούν τη Γαύδο (νοτίως της Κρήτης ίσως απλώνονται τα μεγαλύτερα ελληνικά κοιτάσματα φυσικού αερίου), στέλνουν πολεμικά πλοία στο Ιόνιο (από εκεί θα ξεκινήσουν οι πρώτες δικές μας φιλόδοξες έρευνες για πετρέλαιο, σύμφωνα με τις ανακοινώσεις του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής).

Ναι, κάποιοι άναψαν πράσινο φως για την εκμετάλλευση των υδρογονανθράκων της ανατολικής Μεσογείου και η Ελλάδα δεν μπορεί πλέον να στριμώχνεται στη γωνία από την Τουρκία. Από την άλλη υπάρχει το ΜΝΗΜΟΝΙΟ και οι υπαινιγμοί που περιέχονται σε αυτό περί κατάσχεσης των πόρων του υπεδάφους μας, σε περίπτωση μη αποπληρωμής του δανείου, μας ανησυχούν. Μήπως «προετοιμαζόταν» από καιρό η καταρράκωση της Ελλάδας;

 

Ναι, υπάρχει πετρέλαιο στην Ελλάδα και μά­λιστα τόσο πολύ που μπορεί να απογειώσει την οικονομία της χώρας». «Όχι, δεν υπάρχει ή αν υπάρχει είναι ελάχιστο και μάλιστα είναι οικονομικά ασύμ­φορη η εξόρυξη του». Κάπως έτσι ε­ξελίσσεται εδώ και 35 περίπου χρόνια η συζήτηση σχετικά με την ύπαρξη υ­δρογονανθράκων στην Ελλάδα και ει­δικά στο Αιγαίο. Μεταξύ φημών, ψι­θύρων, αστικών μύθων, υπερβολών και λαϊκισμών, η τυχόν ύπαρξη υδρο­γονανθράκων στην πατρίδα μας έχει μετατραπεί από στρατηγικό ζήτημα σε συζήτηση καφενειακού επιπέδου με αποκλειστική ευθύνη όλων ανε­ξαιρέτως των πολιτικών ηγεσιών της μεταπολίτευσης. To Focus επιχειρεί μια ψύχραιμη αποτίμηση του συγκεκριμέ­νου ζητήματος με βάση εκτιμήσεις ε­πιστημόνων αλλά και μια καταγραφή εκείνων των πολιτικών επιλογών που κατέστησαν την Ελλάδα ουραγό των διεθνών εξελίξεων στην εκμετάλλευ­ση υδρογονανθράκων.

Κοινό μυστικό. «Αν κάποιος βρει έ­στω και ένα ποτήρι πετρέλαιο στο Αι­γαίο να μου το φέρει να το πιω», είχε δηλώσει στις αρχές της δεκαετίας του '70 ο Ελληνοαμερικανός αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Σπύρο Αγκνιου, θέλοντας με αυτόν τον τρόπο να κλείσει οριστικά το θέμα. Φαίνεται πως αυτή η φράση στην κυριολεξία στοίχειωσε όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις από το 1974 και μετά, καθώς η επίσημη ελληνική θέση μέχρι και πριν από ένα χρόνο πε­ρίπου ήταν το «δε βλέπω, δεν ακούω, δε μιλώ». Είναι ενδεικτικό ότι ακόμα και ο σημερινός πρωθυπουργός σε συ­νέντευξη που έδωσε το Νοέμβριο του 2009 είχε ισχυριστεί ότι «πετρέλαιο μέ­χρι τώρα δεν έχουμε βρει παρά ελάχι­στο». Σε λιγότερο όμως από ένα χρό­νο η κυβέρνηση, και συγκεκριμένα το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Ενέργει­ας και Κλιματικής Αλλαγής, κατέθε­σε έκθεση στο Κοινοβούλιο σύμφωνα με την οποία «όλες οι μέχρι σήμερα ε­ρευνητικές εργασίες και μελέτες, » παρ' ότι αποσπασματικές, ασυνε­χείς και ανολοκλήρωτες, επιβεβαιώ­νουν ότι η χώρα διαθέτει πετρελαϊκό δυναμικό [...] το οποίο εκτιμάται ότι θα μπορούσε να καλύψει το 1/3 των ενεργειακών αναγκών της χώρας για τα επόμενα 30 χρόνια»

Τι συνέβη λοιπόν μέσα σε αυτούς τους 12 μήνες και από το «δεν υπάρχει πετρέλαιο» φτάσαμε στο «πνιγήκαμε στο πετρέ­λαιο»; Η οικονομική κρίση συνέβη, αυτή η λαίλαπα που σαρώνει ολό­κληρη την Ελλάδα και αναγκάζει ό­λους να έρθουν αντιμέτωποι με τις ι­στορικές ευθύνες τους απέναντι στις επόμενες γενιές.

Ας δούμε λοιπόν με­τά την επίσημη παραδοχή της ελλη­νικής πολιτείας τι έχουν δείξει μέχρι τώρα αυτές οι αποσπασματικές μελέ­τες, αλλά και γιατί ήταν πάντοτε α­ποσπασματικές (ενάντια στη θέληση των επιστημόνων).

Ενεργά Λασπο-ηφαίστεια.

Σε συνέ­δριο του ΕΛΚΕΘΕ (Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών) που πραγμα­τοποιήθηκε το Νοέμβριο του 2010, ο δρ. Ηλίας Κονοφάγος, Αντιπρό­εδρος Ανάπτυξης Υδρογονανθρά­κων της Flow Energy και τέως Γενι­κός Διευθυντής Έρευνας και Παρα­γωγής Υδρογονανθράκων των Ελ­ληνικών Πετρελαίων, ανακοίνωσε ότι σύμφωνα με στοιχεία του USGS (Κέντρο Γεωλογικών Μελετών των ΗΠΑ), ο υποθαλάσσιος χώρος μετα­ξύ Κύπρου-Ισραήλ-Αιγύπτου-Κρήτης θα μπορούσε να περικλείει συνολικά 15 τρις κυβικά μέτρα υδρογονανθρά­κων, μέρος των οποίων βρίσκεται ε­ντός της ατακτοποίητης ακόμα ελ­ληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης.

Αντίστοιχα, συγκριτικές αξι­ολογήσεις του Γαλλικού Ινστιτούτου Πετρελαίου επιβεβαιώνουν ότι τα α­νακτήσιμα αποθέματα φυσικού αερί­ου στην ελληνική περιοχή ανέρχονται σε 1 τρις κυβικά μέτρα.

Τι σημαί­νει αυτό; Πολλά χρόνια ενεργειακής αυτάρκειας και οικονομικής ανάπτυ­ξης για την Ελλάδα, με δεδομένο ότι ολόκληρη η Ευρώπη χρειάζεται 500 δις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου το χρόνο. Σύμφωνα με το δρ. Κονοφάγο, απόλυτη προτεραιότητα θα πρέ­πει να δοθεί στη διερεύνηση νότια και νοτιανατολικά της Κρήτης, στην υποθαλάσσια περιοχή της Λεκάνης του Ηροδότου.

Το ίδιο υποστηρίζει και ο ομότιμος καθηγητής γεωλογίας στο Πολυτεχνείο Κρήτης και ε­ρευνητής της Γεωλογικής Υπηρεσί­ας Καναδά, κ. Αντώνης Φώσκολος. Όπως εξηγεί, ήδη υπάρχουν σαφείς ενδείξεις, καθώς η ευρύτερη περιοχή είναι διάσπαρτη από 12 ηφαίστεια ι­λύος (λασποηφαίστεια), η παρουσία των οποίων μαρτυρά συνήθως την ύ­παρξη υδρογονανθράκων.

Αξίζει εδώ να σημειώσουμε πως η Αίγυπτος, λαμβάνοντας ως ένδειξη την ύπαρξη 5 λασποηφαιστείων, προχώρησε από το 1998 σε γεωλογικές έρευνες ανα­καλύπτοντας τελικά 2,2 τρις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου και 1,7 δις βα­ρέλια πετρελαίου.

Υποθαλάσσιες εκρήξεις

Συνολικά 12 λασποηφαίστεια υπάρχουν κοντά τις ακτές της Κρήτης, γεγονός που υποδηλώνει την ύπαρξη υδρογονανθράκων

Ίμια

Θησαυρός στα Ίμια;

Στον υποθαλάσσιο χώρο μεταξύ της Κω και των Ιμίων θεωρείται ότι υπάρχουν ποικίλα σπάνια ορυκτά. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται το «όσμιο», που ανή­κει στην ομάδα του λευκόχρυσου. Εί­ναι από τα σκληρότερα μεταλλεύματα που υπάρχουν στη φύση, με τη μεγα­λύτερη πυκνότητα από όλα τα γνωστά στοιχεία και το πλέον δύστηκτο μέταλ­λο της ομάδας του. Επίσης είναι πολύ σπάνιο, αφού συναντάται σε πολύ λίγα μέρη του πλανήτη.

Προέρχεται είτε από εξωγήινα αντικεί­μενα, όπως αστεροειδείς ή κομήτες, είτε από χημικές διεργασίες στο εσω­τερικό της Γης, κυρίως του γήινου μαν­δύα.

Η αξία του οσμίου στις ΗΠΑ ανέρ­χεται στα 150-200.000 δολάρια ανά γραμμάριο. Το όσμιο όπως και το ιρίδιο και ο κόκκινος υδράργυρος εί­ναι μέταλλο που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία των πυρηνικών και στις δι­αστημικές εφαρμογές. Κυρίως, όμως, χρησιμοποιείται για την παραγωγή πο­λύ σκληρών κραμάτων με άλλα μέταλ­λα της ομάδας του λευκόχρυσου.

Αυτό το τόσο σπάνιο μέταλλο είναι γνωστό εδώ και πολλά χρόνια ότι πιθανόν να υπάρχει σε μεγάλες ποσότητες ειδικά στα Ίμια. Παρουσιάζεται με τη μορφή καρβονυλίων, επειδή αντιδρά με τον άνθρακα και το οξυγόνο και όχι με το άζωτο. Πρόκειται κατά πάσα πιθανότη­τα για γήινο όσμιο προερχόμενο από τις γεωλογικές διαδικασίες που συνέ­βησαν κατά την προϊστορία στο ηφαι­στειογενές Αιγαίο.

 

Σε όλη την επικράτεια. Ακόμα με­γαλύτερο ενδιαφέρον και για γεω­πολιτικούς λόγους  παρουσιάζει η περίπτωση του Καστελόριζου. Ένας από αυτούς είναι οι ενδείξεις περί ύ­παρξης υδρογονανθράκων στην ΑΟΖ του. Συγκεκριμένα, σε συνέδριο που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτού­το Ενέργειας το Νοέμβριο του 2009 οι καθηγητές Ιωάννης Μάζης και Γε­ώργιος Σγούρος αποκάλυψαν ότι και γύρω από το Καστελόριζο υπάρχουν λασποηφαίστεια. Επιπλέον, στον υπο­θαλάσσιο χώρο του ακριτικού νησιού ανακαλύφθηκαν και υδρίτες μεθανίου, σχηματισμοί οι οποίοι παραπέμπουν ευθέως σε παρουσία υδρογονανθρά­κων. Δεν είναι όμως μόνο το Καστε­λόριζο ή η περιοχή της νοτιοανατο­λικής Μεσογείου που παρουσιάζει ε­ρευνητικό ενδιαφέρον. Πετρελαιοπιθανές περιοχές είναι η βραχονησίδα Μπάμπουρας ανατολικά της Θάσου, ο υποθαλάσσιος χώρος μεταξύ Λήμνου- Αγίου Ευστρατίου-Μυτιλήνης-Χίου, το βόρειο Ιόνιο και η Θράκη.

Το «αγκάθι» του Καστελόριζου.

Εκτός από την πιθανή ύπαρξη πετρελαίου στον υποθαλάσσιο χώ­ρο του, το Καστελόριζο αποτελεί σημείο στρατηγικής σημασίας, καθώς είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ της ελληνικής και της κυπριακής ΑΟΖ. Το γεγονός αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι η Ελλά­δα και η Κύπρος θα αποκτήσουν συνορεύουσες ΑΟΖ και θα μπο­ρούν να προχωρήσουν σε συνεκμετάλλευση του ορυκτού πλούτου τους. Αυτό έχει θορυβήσει την Άγκυρα και προσπαθεί να εξαιρέ­σει πάση θυσία το Καστελόριζο από την ελληνική ΑΟΖ!

Terra incognita. Εύλογα, λοιπόν, τί­θεται το ερώτημα αν όλα τα παραπάνω είναι επιστημονικώς αποδεδειγμένα. Πόσα κοιτάσματα υδρογονανθράκων βρίσκονται εντός της ελληνικής ΑΟΖ και πόσα από αυτά είναι απολήψιμα; Ή μήπως βρισκόμαστε μπροστά σε ένα ακόμα σενάριο δημοσιογραφικής φαντασίας, από τα πολλά που «ευδο­κιμούν» στη χώρα μας; Τα μέχρι τώρα στοιχεία που έχουμε είναι μεν ελπιδο­φόρα αλλά, όπως παραδέχεται και το ίδιο το Υπουργείο Ενέργειας, είναι α­ποσπασματικά ή έχουν προκύψει με­τά από σύγκριση ελληνικών περιοχών με περιοχές άλλων χωρών που έχουν παρόμοια γεωλογικά χαρακτηριστικά και στις οποίες ήδη έχουν ανακαλυ­φθεί υδρογονάνθρακες. Για παράδειγ­μα, την ύπαρξη φυσικού αερίου στη Λεκάνη του Ηροδότου την εικάζου­με βάσει ερευνών που έχει κάνει η Κύ­προς, η Αίγυπτος και το Ισραήλ στην ευρύτερη περιοχή. Το ίδιο ισχύει και για την περιοχή του Καστελόριζου, αφού η χαρτογράφηση του πυθμένα έγινε το 2003 στο πλαίσιο ευρωπαϊ­κών μελετών. Στην πραγματικότητα, δεν μπορούμε να προχωρήσουμε σε οικονομική εκμετάλλευση του ορυ­κτού πλούτου της χώρας μας, γιατί πολύ απλά ποτέ δεν ερευνήσαμε με­θοδικά για την ύπαρξή του.

Φυσικό αέριο

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Γαλλικού Ινστιτούτου Πετρελαίου υπάρχουν πιθανότατα 1 τρις κυβικά μέτρα φυσικού αερίου στην ελληνική ΑΟΖ.

Από την εποχή του Νταβός...

 Η πλήρης αποχή της Ελλάδας από κά­θε ερευνητική δραστηριότητα για τον εντοπισμό υδρογονανθράκων επιση­μοποιήθηκε το Φεβρουάριο του 1988 στο Νταβός. Στη χιονισμένη ελβετική πόλη ο τότε πρωθυπουργός Ανδρέ­ας Παπανδρέου δεσμεύτηκε απένα­ντι στον Τούρκο ομόλογο του Τουρ- γκούτ Οζάλ ότι η Ελλάδα θα απόσχει από κάθε είδους έρευνα στο Αιγαίο, αν η Τουρκία κάνει το ίδιο, μέχρις ό­του λυθεί το ζήτημα της υφαλοκρηπί­δας. Επρόκειτο για μια συμφωνία ετε­ροβαρή για τα ελληνικά συμφέροντα, γεγονός το οποίο παραδέχτηκε αργό­τερα και ο ίδιος ο Ανδρέας Παπανδρέου δηλώνοντας το περίφημο mea culpa (λάθος μου) στο Κοινοβούλιο.

Η συμφωνία αυτή όμως συνέχισε να αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της εξωτε­ρικής πολιτικής όλων των ελληνικών κυβερνήσεων. Για να λυθεί ωστόσο το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, πρώτα έ­πρεπε να ρυθμιστούν τα χωρικά ύδα­τα των δύο χωρών. Η Τουρκία βέβαια δεν επιθυμεί την οριοθέτηση των χω­ρικών υδάτων με βάση το Διεθνές Δί­καιο, καθώς κάτι τέτοιο δεν εξυπηρε­τεί την επεκτατική πολιτική της. Αντί­θετα έχει διακηρύξει ότι ο καθορισμός των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια αποτελεί casus belli (αιτία πολέμου).

...στην εποχή της ΑΟΖ. Σήμε­ρα δίνεται μια τεράστια ευκαιρία στην Ελληνική πλευρά να υπερκεράσει το εμπόδιο αυτό, καθώς πλέον η χρησι­μότητα της υφαλοκρηπίδας έχει ξε­περαστεί από τη λεγόμενη Αποκλει­στική Οικονομική Ζώνη κάθε χώρας. Παρ' όλα αυτά, η ελληνική πλευρά δεν τολμά ούτε καν να ψελλίσει τον όρο ΑΟΖ, ενώ παράλληλα και σύμφωνα με μη επιβεβαιωμένες πληροφορίες η Τουρκία ζητά επιτακτικά να μην έχει ΑΟΖ το Καστελόριζο. Πρόκειται για παντελώς αυθαίρετο αίτημα, αφού σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο κάθε κατοικημένο νησί δικαιούται ΑΟΖ.Έ­τσι έχουμε φτάσει στο εξής παράδοξο: ενώ ακόμα και η ημικατεχόμενη Κύ­προς ανακήρυξε ΑΟΖ σε συνεννόηση με τις γειτονικές χώρες της, η Ελλάδα παρατηρεί φοβικά τις εξελίξεις. Αυτή τη διστακτικότητα έχουν πλέον οσμι- στεί όλες οι γειτονικές χώρες. Έτσι α­κόμα και η Αλβανία, η οποία πριν α­πό ένα χρόνο είχε προχωρήσει σε υ­

πογραφή συμφωνίας με την Ελλάδα για τον καθορισμό ΑΟΖ στο Ιόνιο, φέ­τος άλλαξε γνώμη και αναίρεσε την υπογραφή της (γεγονός πρωτοφανές στις διεθνείς σχέσεις) ακολουθώντας τη λογική της Τουρκίας. Για να φτάσουμε λοιπόν στο σημείο εκ­μετάλλευσης υδρογονανθράκων που τυχόν υπάρχουν στο ελληνικό υπέδα­φος, πρέπει πρώτα να τους εντοπίσου­με με ακρίβεια. Και για να το κάνου­με αυτό, πρέπει να προχωρήσουμε σε έρευνες. Χωρίς όμως την ανακήρυξη ΑΟΖ όλα τα παραπάνω δεν μπορούν να προχωρήσουν πέρα από το επίπεδο των φιλολογικών συζητήσεων. Προφα­νώς και σε αυτό το ζήτημα ο πολιτικός στρουθοκαμηλισμός δεκαετιών φτάνει στο τέλος του. Οι κοινοβουλευτικοί εκ­πρόσωποι μας πρέπει να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων. Είναι αδιανό­ητο να μην υπερασπιζόμαστε τα εθνι­κά συμφέροντά μας. ■

 

Ο πλούτος του Λεβιάθαν

Πριν από σχεδόν δύο μήνες η εταιρεία Noble ανακοίνωσε ότι στη Λεκάνη του Η­ροδότου ανακάλυψε στην ΑΟΖ του Ισραήλ το κοίτασμα φυσικού αερίου Λεβιάθαν, το οποίο κατά πάσα πιθανότητα περιέχει 450 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Πρό­κειται για μια τεράστια ποσότητα αερίου, που καθιστά το Ισραήλ ενεργειακά αυτό­νομο και ανατρέπει τα ενεργειακά δεδο­μένα στηαπό ελληνικής πλευράς έγκειται στο γε­γονός ότι σε απόσταση λίγων δεκάδων χιλιομέτρων από το κοίτασμα Λεβιάθαν βρίσκεται το κοίτασμα Κύπρος Α, τοτου Λεβιάθαν και του Κύπρος Α υπάρχουν και εντός της Μέση Ανατολή.

Το ενδιαφέρον οποίο φέρεται να διαθέτει αντίστοιχα μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου. Γεωλογικοί σχηματισμοί ανάλογοι με εκείνους ελληνικής ΑΟΖ. Ωστόσο παραμένουν ανεξερεύνητοι.

 

Ενεργειακή αυτάρκεια

Σύμφωνα με το ΥΠΕΚΑ, το 1/3 των ενεργειακών αναγκών μας για τα επόμενα 30 χρόνια μπορούν να καλυφθούν από τα κοιτάσματα πετρελαίου που υπάρχουν στο υπέδαφος της Ελλάδας.

«Έρευνες, τώρα!»

0 Ηλίας Κονοφάγος, Αντιπρόερδος Ανάπτυξης Υδρογονανθράκων της Flow Energy, πιστεύει ότι η Ελλάδα πρέπει να ξεκινήσει άμεσα έρευνες σε περιοχές νοτίως της Κρήτης.

(Πηγή : Focus Φεβρουαρίου 2011)